/1024/00749.jpg)
De Propheet IESAIA.
tafel voor die 46bende, ende 47ghy opvullers des drancks 48voor dat getal.
1249Ick sal u lieden oock ten sweerde tellen, dat ghy alle u ter slachtinge 50sult krommen, om dat ick 51hebbe geroepen, maer ghy en hebt niet geantwoort, Ick gesproken hebbe, maer ghy en hebt niet gehoort, maer hebt gedaen dat quaet was in mijne oogen, ende hebt verkoren ’t gene daer ick geenen lust aen en hebbe.
13Daerom seyt de Heere HEERE alsoo, Siet mijne knechten 52sullen eten, doch ghy lieden sult hongeren: siet, mijne knechten 52sullen drincken, doch ghy-lieden sult dorsten: siet, mijne knechten sullen blyde zijn, doch ghylieden sult beschaemt zijn:
14Siet, mijne knechten sullen juychen 53van goeder herten, maer ghylieden sult schreeuwen van weedom des herten, ende van verbrekinge des geests sult ghy huylen.
15Ende ghylieden sult uwen name mijnen uytverkorenen 54tot eene vervloeckinge laten: ende de Heere HEERE sal 55u lieden dooden, maer sijne knechten sal hy met 56eenen anderen name noemen:
16So dat, 57wie sich segenen sal op aerden, die sal sich segenen 58in den Godt der waerheyt: ende wie 59sweeren sal op aerden, die sal sweeren 58by den Godt der waerheyt, om dat 60de voorige benautheden sullen vergeten zijn, ende omdatse voor mijne oogen verborgen zijn.
17Want siet, 61ick scheppe nieuwe hemelen, ende 62een nieuwe aerde: ende de voorige dingen en sullen niet [meer] gedacht worden, noch en sullen 63in het herte niet op-komen.
18Maer weest ghy-lieden vrolick, ende verheucht u tot inder eeuwicheyt 64[in] ’t gene dat ick scheppe: want siet, 65ick scheppe Ierusalem eene verheuginge, ende 66haer volck eene vrolickheyt.
19Ende 67ick sal my verheugen 68over Ierusalem, ende vrolick zijn 68over mijn volck: ende 69in haer en sal niet meer gehoort worden 70de stemme der weeninge, noch de stemme des geschreeuws.
2071Van daer en sal niet meer wesen 72een suygelinck van [weynich] dagen, noch een out-man die 73sijne dagen niet en sal vervullen, want een jongelinck sal sterven 74hondert jaer out zijnde, maer een sondaer hondert jaer out zijnde, sal vervloeckt worden.
21Ende 75sy 76sullen huysen bouwen ende bewoonen: ende sy sullen wijngaerden planten, ende der selver vrucht eten.
2277Sy en sullen niet bouwen, dat het een ander bewoone, sy en sullen niet planten, dat het een ander ete: want de dagen mijnes volcx sullen zijn 78als de dagen eenes booms, ende mijne uytvercorene sullen het werck harer handen 79verslijten.
23Sy en sullen niet 80te vergeefs arbeyden, nochte baren 81ter verstooringe: 82want sy zijn 83het zaet der gesegenden des HEEREN, ende 84hare nacomelingen met haer.
24Ende het sal geschieden 85eer sy roepen, so sal ick antwoorden: terwijle dat sy noch spreken, so sal ick hooren.
2586De wolf ende ’tlam sullen 87t’samen weyden, ende 88de Leeuw sal stroo eten, als een runt, ende 89stof sal de 90spijse der slange zijn: sy en sullen geen quaet doen noch verderven op mijnen gantschen Heyligen berch, seyt de HEERE.
|
46Het Hebr. woort beteeckent een bende, een troupe, eenen hoop, of heyr: siet Gen. 30.11. eenige verstaen hier het heyr des hemels, de Sonne, de Mane, ende de sterren. Vergel. Ier. 7.18. ende 8.2. ende 19.13. Andre houden het woort Gad in den text, ende verstaen daer door, d’een Iupiter, d’ander Mars, andre de fortune, andere de Sonne, andere, de gantsche bende der valscher Goden. 47Of, ghy vermengers, als Prov. 23.30. 48D. ter eere der sterren, die in grooten getale zijn. Hebr. lameni. dit behouden sommige in den text, als of het de name eeniges Afgodts ware. Andre nemen het voor een seker getal van sterren by malkanderen, ende setten ’t over, voor soo vele alsmen tellen kan, Te weten, aen soo veel afgoden alsmen soude kunnen tellen, D. aen een seer groot getal. sommige verstaen door dit woort, de mane. [v12] 49Of, wel aen. ick sal u lieden tellen, etc. Dit siet op het woort getal, vers 11. De sin is, Wel aen, dewijle ghylieden u versondicht aen ’tgetal, so sal ick u oock straffen met getal, ende soo vele als icker af telle, sullender met den sweerde omcomen. 50D. ghy sult moeten nederbucken, ende den hals uytstrecken voor de gene die u dooden sullen. 51T.w. door den mont mijner Propheten, door de welcke ick u mijnen wille hebbe laten verkondigen. Vergel. hier mede Prov. 1.24. Ier. 7.13, 27. Ies. 66.4. ende Mat. 23.34. [v13] 52. 52. Verstaet hier door eten ende drincken, het genieten der goeder gaven Godes. Siet Psal. 36. op vers 9. siet oock Levit. 26.10. [v14] 53Hebr. Van goetheyt des herten. D. van vrolickheyt. siet Iud. 16. op vers 25. [v15] 54Of, tot eenen eedt. dickwijls wierden de eeden gedaen met quaetwenschinge, ofte met vervloeckinge. Num. 5.21. staet, eenen eedt der vervloeckinge, siet de aenteeck. aldaer. het formulier van sulcke eedt-vervloeckingen was, de Heere stelle u als desen ofte dien: als te sien is Ierem. 29.22. D. op u moeten comen die plagen ende maledictien die op desen of dien gevallen zijn door Godes rechtveerdich oordeel. Siet ter contrarie het formulier van segeninge by desen ofte dien. Gen. 48.20. 55D. eenen yederen onder u lieden. 56D. sy en sullen niet meer Israëliten genoemt worden, maer Christenen. Act. 11.26. siet Gen. 32.28. oock beteeckent somtijts een nieuwe name, eenen nieuwen ende beteren staet, als Ies. 62.2. siet de aent. aldaer. [v16] 57D. wie sich selven alles goets, heyl, ende welvaert sal toewenschen. siet Deut. 29. op vers 19. 58. 58. D. in den waren, of, in den gewissen Godt. And. in den Godt Amen, of, in den Godt van Amen. waer by verstaen wort onse Heere Iesus Christus, die de warachtige Godt ende het eeuwige leven is, 1.Ioh. 5.20. ende hy wort Amen genoemt Apoc. 3.14. ende in hem sullen alle geslachten der aerde haer selven segenen, Gen. 22.18. 59Sweeren is een deel van godtsdienst. siet Psa. 63. op vers 12. 60D. soo wel de elenden die mijn volck geleden heeft, als de oorsaken der selver, te weten, hare sonden. [v17] 61Hebr. ick ben scheppende. D. ick ben gereet om te scheppen. alsoo oock vers 18. De sin is, Ick sal alles in Christo vernieuwen, of ick sal den heelen staet der kercke alsoo vernieuwen ende verbeteren, als of ick eenen nieuwen hemel, ende eene nieuwe aerde schiepe. Dit is wel ten deele geschiet in de eerste comste Christi, door de predicatie des H. Euangelii, ende de werckinge des H. Geestes, die den geloovigen des nieuwen Testaments rijckelick is medegedeylt geworden: Maer het sal eerst volkomelick geschieden in de tweede toekoemste des Heeren, als hy sijne kercke in het hemelrijcke opnemen sal. siet Ies. 66.22. 2.Pet. 3.13. Apoc. 21.1. 62D. de aerdsche heydenen sullen als nieuwe gemaeckt worden door de beroepinge tot de kennisse des H. Euangelii. siet Psal. 97.1. ende 98.3, 4. Apoc. 21.2. 63D. in gedachtenisse. Siet de aent. Ier. 3. op vers 16. ende cap. 7. op vers 31. [v18] 64Of, [over] ’tgene dat ick scheppe. And. verheucht u inder eeuwicheyt, ghylieden die ick nieuwe scheppe. T.w. in Christo Iesu. siet Psal. 102.19. Eph. 2.10. 65D. ick sal mijn kercke, ende alle ledematen der selver met eeuwige ende hemelsche vreucht vervullen, want hier wort gesproken van het hemelsche Ierusalem. 66T.w. der stadt Ierusalems volck. [v19] 67Siet Ies. 62.5. 68. 68. D. van wegen. Vergel. Deut. 28.63. 69In Ierusalem, T.w. in het hemelsche Ierusalem. 70Want alle tranen sullen van hare oogen afgewasschen worden. Siet Ies. 25.8. ende 30.19. ende Apoc. 7.17. ende 21.4. [v20] 71Of, daer uyt] T.w. van, of uyt Ierusalem. 72Of een sooch-kint. als Ies. 49.15. Hebr. een suygelinck der dagen. D. een jonck kint, of, een kint dat een jaer out zijnde sterft: want dagen beteeckent somtijts een jaer. als 1.Sam. 2.19. daer staet, het offer der dagen. voor, het jaerlicksche offer. 73T.w. die dagen, die tot eenen gemeynen ouderdom gehooren. 74Hebr. een hondert jaers sone, of, een sone van hondert jaer. siet de aent. Gen. c. 5. op vers 32. Alsoo stracx, Een sondaer een sone van hondert jaer. wat nu den sin van dit geheele veersken aengaet, die is geestelic, ende schijnt desen te zijn, Die eeuwe sal veel anders zijn, als nu: heden ten dage stervender vele, noch kinderen zijnde: andre, wel eeniger mate out zijnde, het zy 60 of 70 jaren, maer weynige die haren vollen ouderdom beleven, ende tot hare 100 jaren komen: Maer als dan sal het met den eenen gaen, als met den anderen, met de jongelingen, als met de oude, sy alle sullen hare dagen vervullen. Dit bevesticht hy aldus: Want een jongelinck hondert jaer outzijnde, sal sterven, D. een kint en sal geen kint sterven, maer het sal den vollen tijt sijnes levens vervullen, maer een sondaer van hondert jaren sal vervloeckt worden, D. een kint sal in’t rijcke Christi geluckiger zijn, als een out man in het rijcke der werelt, want een kint sal in het rijcke Christi eene gelucsalige volmaecktheyt des levens verkrijgen: maer in het rijcke der werelt, sal een sondaer, als hy sal schijnen tot de volmaecktheyt des levens gekomen te zijn, vervloeckt wesen. Andre nemen’t ende verklaren’t aldus: Van daer en sal niet meer wesen een suygelinck [of kindeken] van dagen, noch een out man, wiens dagen niet sullen vervult worden: maer een sondaer van 100 jaren, sal vervloeckt zijn, D. hoe hy langer leven sal, hoe hy meer vloecks sal onderworpen zijn. [v21] 75T.w. mijne knechten, vers 13. 76D. sy sullen met allerley segen Godes verheucht worden. Vergel. Deut. 28.3. etc. ende Levit. 26.4….. 16. Doch onder den tijdelicken segen die Godt in de wet belooft, moetmen hier ende elders den geestelicken ende eeuwigen segen verstaen. [v22] 77Dit vers geeft te kennen, dat sy van die vloecken, die de wet den ongehoorsamen dreycht, Deut. 28.30. sullen gevrijt zijn. 78D. stijf, vaste, bestendich. Siet Psal. 52.10. ende 92.13. 79 [v23] 80Of, tot ydelheyt. Siet Levit. 26.16…. 20. 81Alsoo namelick, dat hare kinderen van de vyanden souden omgebracht, ofte gevanckelick wech gevoert worden. Siet Deut. cap. 28. versen 32…. 41. 82Of, maer sy sullen zijn. 83D. kinderen. 84D. hare kints kinderen. Siet Ies. 44.3. [v24] 85Want Godt weet wat wy van noode hebben eer wy bidden, Mat. 6.8. Siet Psal. 145.18. ende siet een exempel Gen. 24.15. [v25] 86D. de wreede boose menschen sullen veranderen, ende als kleyne kinderen worden. siet Mat. 18.3. ende Ies. cap. 11. versen 6, 7, 8, 9. 87Hebr. als een. 88Het Hebr. woort beteeckent eygentlick eenen verscheurenden leeuw. 89De sin is, De slange sal in hare holen verborgen blijven, ende en sal niemant soecken schade te doen, maer sal te vreden zijn met stof te eten, gelijck Godt haer verordineert heeft Genes. 3.14. 90Hebr. haer broot. |
Het lxvj. Capittel.
De Heere bestraft de Ioden die haer op den uyterlicken Tempel verlieten, vers 1. Ende wijst aen wie dat hem behagen, 2. dreygement over de wederspannige, 4. daerna troost hy de godtsalige, 5. de Heere belooft, dat hy sijne kercke vermeerderen ende segenen sal, 7. Tot vreucht ende vermaeck harer lief-hebbers, 10. Maer hare vyanden sal hy verdelgen, 15. van de beroepinge der heydenen, 18. ende helsche straffe der godtloosen, 24.
1ALsoo seyt de HEERE, a1De hemel is mijn throon, ende de aerde is de voetbanck mijner voeten: 2waer soude dat huys zijn, dat ghy-lieden my soudet bouwen? ende 3waer is de plaetse mijner ruste?
24Want mijne 5hant heeft alle dese dingen gemaeckt, 6ende alle dese dingen 7zijn geweest, spreeckt de HEERE: 8maer op desen sal ick sien, op den 9armen ende 10verslagenen van geeste, ende 11die voor mijn woort beeft.
|
[v1] a1.Reg. 8.27. 2.Chro. 6.18. Acto. 7.48, 49. ende 17.24. 1Siet de aenteeck. 1.Reg. 8.27. ende 2.Chro. 6.18. Act. 7.48, 49. ende 17.24. 2Als of hy seyde, Ghy en moet niet meynen, dat ick in eenen Tempel kan besloten worden: Vele Ioden te dier tijt meynden, dat sy genoech deden, als sy Godt in den Tempel, aen welcken sy hem specialick hielden verbonden, dienden met den uyterlicken Godts-dienst van hem bevolen, al en leefden sy niet nae alle sijne geboden, maer haer leven godlooslick aenstelden. Doch dese bestraffinge van den uyterlicken Godts-dienst der Ioden, moetmen alsoo verstaen, dat daer onder mede gepropheteert is van de afschaffinge der ceremonien des Ouden Testaments. 3Of, welcke is de plaetse mijner ruste, als Act. 7.49. de Tabernakel, ende de Tempel worden genoemt de ruste des Heeren, 1.Chro. 28.2. ende 2.Chro. 6.41. ende Psal. 132.8. Siet de aenteeck. aldaer. Maer van het nieuwe of hemelsche Ierusalem worter geseyt Apoc. 21.22. Ick en sach geenen Tempel daer in, want de Heere de Almachtige Godt is haren Tempel, ende het Lam, ende nu is de tijt, dat de waerachtige aenbidders den Vader sullen aenbidden in den geest, ende in der waerheyt, aen geen seker huys of plaetse gebonden zijnde, Ioh. 4.21, 23. [v2] 4Dit wort Act. 7.50. vraechs-wyse gestelt, Heeft niet mijn hant dit alles gemaeckt? 5D. macht. 6Of, also, dies, daerom. 7D. bestaen, T.w. door mijne kracht. Siet Psal. 119.91. ende Iob 41.2. of, zijn, is te seggen blijven, als Exo. 24.12. Ruth 1.2. Psal. 64.8. Dan. 1.21. Siet Psal. 37. op vers 18. 8Of, maer wien sal ick aenschouwen? D. wien sal ick genadich zijn? D. mijne gunste ende hulpe laten genieten? 9Ende die sijne armoede bekent, namelick sijne geestelicke armoede, D. de ontbeeringe van gerechticheyt. 10Van wegen het gevoelen of kennisse sijner sonden. Siet Psal. 34. op vers 19. ende Psal. 35. op vers 15. ende 51.19. ende Ies. 57.18. Vergel. Matt. 5.3. ende 1.Pet. 3.4. 11D. die mijne Majesteyt ende hoocheyt in sulcke achtinge heeft, dat hy vreest en beeft voor mijne geboden, deselve met kinderlicke vreese ende eerbiedinge ontfangende, ende sich onderwerpende. Vergel. Ezr. 9.4. ende 10.3. ond. vers 5. Hose. 11.10, 11. Siet oock Exod. 19.16. Iob 37.1. |
Uit: Statenvertaling (1637)
© (transcriptie) 2008 Nicoline van der Sijs
© (transcriptie) 2008 Nicoline van der Sijs