Statenvertaling (1637): De Openbaringe Joannis 3:12b–4:5 - BijbelsDigitaal.nl

APOCALYPSIS, Ofte De Openbaringe JOANNIS *.

*Dat is, die van Godt ende Godtlicke dingen spreeckt. Alsoo wort hier de Apostel, nae het gevoelen van vele oude Leeraers, genaemt, om dat hy van de Godtheyt , soo in het begin sijns Euangeliums, ende in sijnen eersten Sendt-brief, als oock in dese Openbaringe, seer duydelick ende overvloedelick spreeckt: gelijck oock dese geheele Openbaringhe vol van Godtlicke Gesichten ende Verborgentheden is. So dat de sulcke groot onghelijck hebben, die daer uyt willen besluyten, dat een ander dan de Apostel , dit boeck soude geschreven hebben: daer de oudtste Leeraers in de Christenheyt, , ende vele andere dit buyten twijfel hebben gestelt, ende de geheele Christelicke Kercke sulcks, tegen weyniger gevoelen, daer voor altijdt heeft gehouden. Gelijck oock sijne versendinge in het Eylant , ende sijnen naem, die hy hier eenige reysen sonder anderen tijtel, nae het exempel der Propheten, uyt-druckt, genoegh uytwijsen. Als oock dat hy cap. 19. noemt, het welck den Apostel Ioanni eygen is in sijne schriften. De Godlickheyt van het Boeck selve, ende de vervullinge veler Prophetien, die nu alreede van de geheele werelt wort gesien, bewijsen oock genoegh, dat niemant dan een Apostel , ofte door sijnen Geest gedreven, dit boeck en kan geschreven hebben.

mijnes Godts, ende den naem der stadt mijns Godts, [namelick] n34des nieuwen Ierusalems, 35die uyt den hemel van mijnen Godt afdaelt, ende 36[oock] mijnen nieuwen naem.

13Die ooren heeft, die hoore wat de Geest tot de Gemeynten seght.

14Ende schrijft aen den Engel van de Gemeynte 37der Laodicensen, Dit seght o38de Amen, 39de trouwe ende waerachtige Getuyge, p40het Begin der scheppinge Godts:

15Ick weet uwe wercken, dat ghy 41noch koudt en zijt, noch heet: och oft ghy koudt waert, ofte heet!

16So dan, om dat ghy lauw zijt, ende noch koudt noch heet, ick sal u 42uyt mijnen mondt spouwen.

17Want 43ghy seght, Ick ben rijck, ende verrijckt geworden, ende en hebbe geens dinghs gebreck: ende ghy en weet niet dat ghy zijt elendigh, ende jammerlick, ende arm, ende 44blindt, ende 45naeckt.

18Ick rade u dat ghy 46van my coopt gout 47beproeft comende uyt het vier, op dat ghy rijck mooght worden: ende q48witte cleederen, op dat ghy mooght becleedt worden, ende de schande uwer naecktheyt niet geopenbaert en worde: ende salft uwe oogen met 49oogen-salve, op dat ghy sien mooght.

19r50So wie ick lief hebbe, die 51bestraffe ende 52castijde ick: weest dan yverich, ende bekeert u.

20Siet, 53ick stae aen de deure, ende ick cloppe: 54indien yemandt mijne stemme sal hooren, ende de deure open doen, ick sal tot hem incomen, ende ick sal met hem 55avontmael houden, ende hy met my.

21Die overwint, ick ssal hem gheven met my te sitten 56in mijnen throon, ghelijck als ick overwonnen hebbe, ende ben gheseten met mijnen Vader in sijnen throon.

22Wie ooren heeft, die hoore wat de Geest tot de Gemeynten seght.

nApoc. 21.2, 10.

34D. der ware Gemeynte Christi, die hier ghestelt wort tegen het uyterlick ofte oude Ierusalem, gelijck Galat. 4.36.

35N. ten aensien van de kracht waer door sy op de aerde wort vergadert, ende van de heerlickheydt waer mede sy ten laetsten dage sal worden aengedaen. Siet Apoc. 21.2, etc.

36N. tot een teecken dat hy mijn dienaer is, ende mijner heerlickheyt sal deelachtich worden. Van welcken nieuwen naem, die Christus van den Vader na sijne verhooginghe heeft verworven, siet Phil. 2. versen 9, 10. Apoc. 19.12, 16.

[v14] 37Laodicea was een rijcke ende vermaerde stadt, ghelegen in Phrygien aen de riviere Lycus, niet verre van Colossen, van welcke oock ghewach ghemaeckt wordt Col. 2.1. ende 4.16.

oApoc. 1. versen 5, 6.

38Dit woort Amen wort gestelt voor eenen naem ofte tijtel Christi gelijck c. 1.8. Die is. Die was. ende Die komen sal. ende ghelijck Exod. 3.14. het woort Eheje, dat is, ick sal zijn, wort gestelt voor eenen naem ofte tytel Godts, waer door verstaen wordt de getrouwigheyt ende stantvasticheyt Christi in’t volvoeren van alle beloften Godts. 1.Cor. 1. versen 19, 20.

39Gelijck ’t woort Amen beteeckent de stantvastigheyt Christi in ’t uytvoeren van sijne beloften: alsoo beteeckenen dese woorden sijne getrouwigheydt ende waerheydt in het voorstellen van de leere der saligheydt, die hy ons uyt den schoot des Vaders heeft ghebracht.

pColoss. 1.15.

40Dat is, een autheur ende oorspronck der scheppinge van alle dingen, ghelijck Ioan. 1.3. Coloss. 1.15. Andere setten ’t over prince ofte overste van de schepselen Godts, gelijck hy oock Hebr. 1.2. een erfgenaem van alle dingen ghenaemt wordt.

[v15] 41Dat is, noch yverich en zijt in de aengenomene waerheyt, noch vremt daer van, als die wel de waerheydt hebt aengenomen, doch soeckt in uw leven ofte uytwendigen Godts-dienst u te schicken nae de werelt, om ondanck ende vervolgingen te ontgaen, welcke menschen erger zijn ende swaerder te rechte te brengen, als de gene die noch vremt zijn van de waerheydt, ghelijck Christus van de Phariseen spreeckt Ioan. 9.41. Elias van de Israeliten 1.Reg. 18.21.

[v16] 42Niet dat sulcke laeuwe in de mondt Christi ofte in Christo zijn, maer om dat sy door hare belijdenisse daer in schijnen ende roemen te zijn.

[v17] 43Dat is, ghy roemt, ofte meynt, dat ghy in alle geestelicke gaven overvloeyt, om dat het u welgaet na de werelt, gelijck de Phariseus meende Luc. 18. maer het tegendeel is waer, ghelijck Christus haer van stuck tot stuck aenwijst.

44Namel. in de kennisse van u selven, ende van uwe elende.

45Namel. van de ware gherechticheydt ende heylicheydt, die voor Godt geldet, ghelijck het volgende vers uyt wijst.

[v18] 46Dat is, begeert ofte soeckt te verkrijgen, niet door eenige uwe verdienste (want Christus seght hier dat hy naeckt ende arm was) maer uyt genade, ende om niet, door den gebede, gelijck verklaert wordt Iesai. 55.1. Siet oock Matth. 11. vers 28.

47Ofte, dat gloeyende uyt het vyer komt. D. dat uyt het vyer ghetrocken nu de proeve heeft uytghestaen, waer door het ware gheloove verstaen wordt, het welck door het vyer der versoeckingen beproeft wort. 1.Petr. 1.7. ende dat alle de rijckdommen van Christi lijden sich toe-eygent, ende tot hem overbrenght.

q2.Cor. 5.3. Apocal. 7.13. ende 16.15. ende 19.8.

48D. de rechtveerdigheydt ende heyligheydt Christi, waer door onse geestelicke elende ende naecktheydt voor Godt bedeckt wordt, ghelijck verklaert wordt Apocal. 7. versen 13, 14. ende 19.8.

49Ofte, oogen-water. Dat is, het recht verstant van sijn woordt, ende de kracht sijnes Geests, waer door wy gebracht worden tot kennisse van ons selven ende van de genade Godts tegen ons. Psal. 19.9. ende 119.105.

[v19] rIob 5.17. Prov. 3.12. Hebr. 12.5.

50Dese versachtinge doet Christus hier by om de scherpicheyt van de vorige vermaninge wat te matigen, dewijle die uyt liefde teghen haer voortkomt.

51Namel. met woorden ende overtuygingen, ghelijck het Griecksch woordt mede-brenght.

52Namelick, met dadelicke besoeckingen ende straffingen. Siet diergelijck Hebr. 12. versen 5, 6.

[v20] 53Dese plaetse schijnt ghenomen uyt het Hooch-liedt Salomons capit. 5.2. daer diergelijcke kloppinghe des Bruydegoms Christi aen de deure van sijne slaeprige bruyt beschreven wordt. Ende wordt daer door verstaen het geestelick aenmanen Christi, aen de deure onser conscientie, door sijn woordt ende Geest, om ons uyt onse sonden ende slaeprigheyt op te wecken, ende sijne vermaninge by ons plaetse te doen hebben.

54Dit en wort niet gestelt in den vryen wille des menschen, maer dese vermaninge is een middel waer door Christus de deure van onse herten opent, dewijle hy hier spreeckt tot leden van sijne Gemeynte, waer van vele alreede des Geests Christi deelachtigh waren, welcke gave door sulcke vermaningen meer ende meer verweckt wordt, gelijck Paulus tot Timotheum spreeckt 2.Timoth. 1. versen 6, 7. want niemant en komt tot Christum dan die het van den Vader ghehoort ende gheleert heeft, dien de Vader treckt, ende dien het van den Vader gegeven is. Ioan. 5. versen 44, 45, 65. Soo dat niemant voor Christi vermaninghen sijn herte open doet, dan dien Godt selve het herte eerst opent om op sijn woort acht te nemen, gelijck David bidt Psal. 119.18. ende van Lydia betuyght wort Actor. 16.14. ende van alle geloovige, Philip. 2.13.

55D. my met hem door mijnen Geest meer ende meer vereenigen, ende mijne ghenade ende gunste tot sijnen troost ende versterckinge hem meer ende meer doen gevoelen. Ioan. 14. versen 21, 22. ende hier namaels hem de eeuwige vreughde doen genieten, die oock by het aensitten aen een rijcke tafel wordt vergeleecken Matth. 8.11. ende Luc. 14.15.

[v21] sMatth. 19.28. 1.Corinth. 6.2.

56Dat is, ick sal hem hier namaels mijner heerlickheyt ende macht in ’t oordeelen deelachtigh maken, ghelijck Christus verklaert Matth. 19.28. ende Ioan. 17.5. etc. ende Paulus Rom. 8.17. 1.Corinth. 6. versen 2, 3.

Het iiij. Capittel.

1 Van hier af tot het eynde des sevenden Capittels wordt het tweede Gesichte beschreven, ende begrijpt in sich de eerste prophetie der dingen die nae desen geschieden souden. 2 Waer in den Apostel eerst wort vertoont eenen Conincklicken throon inden geopenden hemel. 3 ende de heerlickheydt Godts, die op den throon sat. 4 Daer nae vier-en-twintigh gekroonde Ouderlingen, sittende rondtom den throon, met donder-slaghen, blicksemen, brandende lampen, 6 ende een glasen-zee, ende vier dieren met veel oogen ende vleugelen. 9 Eyntlick wort verhaelt de lof-sanck die de vier dieren ende de vier-en-twintigh Ouderlingen Gode hebben toe-gesongen.

11NA desen sagh ick, ende siet een deure was geopent in den hemel: ende de eerste stemme, 2die ick ghehoort hadde, als eener basuyne met my sprekende, seyde, Comt hier op, ende ick sal u toonen ’t gene 3nae desen 4geschieden moet.

2Ende terstont 5wierdt ick in den geest: ende siet, 6daer was een throon geset in den hemel, ende 7daer sat een 8op den throon.

3Ende die daer op sat, was 9in ’t aensien den steen Iaspis, ende Sardius gelijck: ende 10een regenboge was rontom den throon, in ’t aensien den [steen] Smaragdus gelijck.

4Ende rontom den throon waren vier ende twintigh throonen: 11ende op de throonen sagh ick de vier ende twintigh Ouderlingen sittende, becleedt 12met witte cleederen: ende sy hadden 13gouden croonen op hare hoofden.

5Ende van den throon gingen uyt 14blicksemen, ende donder-slagen, ende stemmen: ende 15seven vyerighe lampen waren brandende voor den throon, welcke zijn 16de seven Geesten Godts.

[v1] 1D. nae dat dit eerste gesichte was voleyndight.

2N. cap. 1. vers 10. welcke de stemme Christi was, wiens heerlickheydt aldaer is beschreven, ende wiens woorden hier over een komen met de woorden die c. 1. vers 1. zijn verklaert.

3D. van desen tijdt af tot het eynde der werelt, ghelijck de openbaringhe selve hier na uytwijst.

4N. ten aensien van Godts voorsienigheydt, soo in de werelt in ’t gemeyn, als insonderheydt in de Gemeynte Gods, tot straffe der boose, ende tot beproevinge ende vertroostinghe der vrome, ghelijck Capit. 1.1. ende 22. vers 6.

[v2] 5D. in een nieuwe vertreckinghe ofte verheffinge van sinnen door den Geest, ghelijck hier voren cap. 1.10.

6Dit gesichte vergelijcken vele met het gesichte dat Iesaias cap. 6.1. ende Ezechiel capit. 1.4. gesien heeft van de Majesteyt Godts in den hemel. Ende daer zijn sonder twijfel verscheydene dingen in dit Gesichte, welcker gelijcke oock in die andere worden ghevonden. Alleen dient dit daer by aengemerckt, dat dit Gesichte, gelijck oock de andere, vele dingen ontleent heeft van den Tabernakel ofte tempel des Ouden Testaments, welcken Moses bevolen was te maken nae het voor-beeldt dat hem op den bergh was getoont, ghelijck te sien is Exod. 25. versen 8, 9, 40. Hebr. 8.5. ende 9.24. Uyt welcke aenmerckinge vele deelen ende eygenschappen van dit ende de volgende Gesichten te beter konnen verstaen worden, als in ’t vervolgh breeder sal blijcken.

7N. Godt de Vader, die dese openbaringhe Christo Iesu heeft gegeven, gelijck uytgedruckt is capit. 1.1. het welck oock blijckt uyt de vergelijckinge met het 6 ende 7 vers van het volgende capittel, daer Christus het verzegelt boeck neemt uyt de handt des genen die op den throon sat.

8Namelick, als een rechter van allen, ende in het bysonder als een Coninck ende beschermer sijner Gemeynte. Doch staet hier aen te mercken, dat dese throon, daer dese donderslagen uyt voortkomen, wordt geseght te zijn in den Tempel des hemels cap. 16. 17. 18. dat oock den Altaer voor desen throon Godts staet capit. 8.3. ende 9.13. waer in de Arke der getuyghenisse wordt ghesien, capit. 11.19. ende waer uyt de Engelen van Godts aenschijn als Cherubinen uytgesonden worden capit. 14. versen 15, 17, 18. welcke alle, ende andere diergelijcke op het voor-beeldt des Tempels ende Tabernakels haer oogh-merck hebben, hoe wel sulcks hier in den hemel is ghesien.

[v3] 9Door dese drie kostelicke steenen, waer van de eerste van verscheydene coleuren is, de tweede van blinckende lijf-verwe, ende de derde is van levendigh groen, wordt hier bequamelick afghebeeldt de velerley heerlickheydt, ende nochtans onveranderlickheydt van Godts wesen, dat alles oock met sijne heerlickheydt bestraelt, ende door sijne sterckte ondersteunt. Doch staet hier te bemercken dat hier geen gelijckenisse ofte gestalte van Godts aengesicht en wordt aengeteeckent, op dat de mensche hier uyt geen oorsake en souden nemen om hem af te beelden: ghelijck Moses van de verschijninghe Godts op den bergh Horeb in het vyer betuyght, Deuter. 4.15. waerom oock in de verschijninge Iesai. cap. 6. Ezech. 1. ende 10. ende Dan. 7. geen bysonder gestaltenisse des aenschijns en wordt uytghedruckt. Ende en hebben oock de Israeliten in het Oude Testament, onder den deckmantel van sulcke verschijningen aen de Propheten gedaen, noyt Godt door eenigh beeldt durven afbeelden, gelijck de Apostelen ende de eerste Euangelische Kercke oock sulcks noyt en heeft bestaen, alsoo het strijdt teghen de uytgedruckte bevelen Godts. Deut. 4. versen 15, 23. Iesai. 40.18. Actor. 17.29. Rom. 1. vers 23.

10Hier door wordt bequamelick afgebeelt het Verbondt der ghenade Godts over sijne Gemeynte, dat namelijck wat tempeesten ende water-vloeden van vervolginge ofte andere swaricheden hier in dese onstuymige werelt haer overkomen, hy haer nochtans niet en sal laten vergaen, gelijck van de wateren der sundt-vloet gesproken wort. Genes. 9.12, etc.

[v4] 11Dese vierentwintigh Ouderlingen nemen sommige voor de twaelf Patriarchen, ende de twaelf Apostelen, als voorgangers van de geheele Kercke des Ouden ende Nieuwen Testaments. Doch alsoo Ioannes een van de Apostelen doe als noch leefde, ende dit Gesichte in de hemel is geschiet, soo verstaen andere hier door alle de voorgangers des Ouden Testaments: een gelijckenisse genomen van de Priesteren ende Leviten, die den Tabernakel dienden, ende in vier en twintigh ordens waren onderscheyden, ende derhalven vier en twintigh Overste hadden, die voorgangers waren van de geheele Israelitische kercke, gelijck te sien is 1.Chron. 24.

12Dese beteeckenen haer heyligh ende Priesterlick gewaet, ende hare overwinninge.

13Daer mede wordt beteeckent hare Conincklicke weerdigheydt die sy in Christo, ende van Christo als overwinners des Satans, ende der werelt, hebben verkregen. capit. 1.6.

[v5] 14Hier door wordt de krachtige werckinghe Godts ende sijnes woordts afgebeeldt, die uyt den Tempel des hemels worden geseght te gaen, cap. 16.17.

15Namel. gelijck aen den kandelaer in den Tabernakel seven lampen waren, die altijdt met olye ende licht moesten voorsien zijn, waer van siet de beteeckeninge hier voren capit. 1.4.

16D. de H. Geest met sijne verscheydene gaven in Christi Gemeynte. Siet cap. 1.4.